Većina muslimana Pešterske visoravni su srpskog porekla

Istoričar i publicista, profesor Salih Selimović iz Sjenice, predstavio je sinoć poštovaocima pisane reči u Ivanjici svoju jedanaestu knjigu pod nazivom “Prezimena i njihovo poreklo na Sjeničko-pešterskoj visoravni”. Osim autora o knjizi su govorili prof. dr Novak Nedić iz Kraljeva i književnik Velibor Veličković iz Sjenice kao recenzent.

Govoreći o načinu prikupljanja građe za ovu knjigu, Selimović je rekao da je u njene stranice smestio podatke o 740 prezimena ovog kraja. Detaljno je istražio njihovo poreklo, nastanak i nestajanje.

Tragajući po arhivima i manastirskim riznicama, prelistavajući tom prilikom na hiljade stranica knjiga i drugih spisa, Selimović je sakupio značajnu građu na čijem istraživanju i sistemazizaciji je dugo radio. Po njegovom svedočenju, prepešačio je i mnogo kilometara po okolnim selima kao što su Kladnica, Bare, Buđevo i Karajukića Bunari, kako bi od najstarijih stanovnika iz prve ruke saznavao važne podatke koji su mu pomogli da još jednom potvrdi istorijske dokaze o prezimenima kojima se bavio. Tako je nastala dragocena studija o nekoliko stotina prezimena, o korenima familija, njihovom doseljavanju i kasnijem seljenju u druge krajeve.

• Ništa ovde nije novo, ne otkrivam ja nikakvu toplu vodu. Ja u knjizi samo navodim već poznate podatke i činjenice, koje su nepravedno bile zapostavljene u poslednje vreme.Najveći broj prezimena kojima sam se bavio, a mnoga nisu mogla stati u ovu knjigu, nastao je u drugoj polovini 19. veka, dok neka potiču iz još ranijeg perioda. Uz pisane tragove, kazivanja najstarijih ljudi bez obzira na svu moguću subjektivnost, bila su mi  dragocena i najčešće putokaz za dalja istraživanja. Nailazio sam na nerazumevanje, čak i na otvoreno odbijanje saradnje, ali nisam stao niti odustao – kaže Selimović.

Zbog samog položaja ovoga kraja, raznih i snažnih političkih ineteresa, ukrštanja puteva i ratova koji su se vodili, knjiga porekla prezimena donosi i podatke o kretanju, naseljavanju i selidbi pravoslavnog i muslimanskog stanovništva, o tome kako su ovde stizali Vasojevići, Kuči, Piperi, Moračani, ali i albanska plemena Klimenti, Malisori i drugi.

• Velika većina muslimana sa ovog i bivšeg SFRJ prostora slovenskog su odnosno srpskog pravoslavnog porekla. U Kladnici je to recimo slučaj kod više od 90 odsto stanovništva. Ne stoji priča da su potomci nekakvih bogumila, jer za to nema dokaza, odnosno istorijski dokazi govore upravo suprotno. U mnogim mestima se i dan danas poštuju i obeležavaju veliki praznici kao što su Đurđevdan, Ilindan, Aranđelovdan… Dok sam prikupljao građu za knjigu, nailazio sam i na muslimanske kuće koje još uvek čuvaju ikone pravoslavnih svetaca, koje su njihovi preci davno slavili – kaže Selimović.

Po njegovoj tvrdnji, bošnjački političari iz Novog Pazara Sulejman Ugljanin i Rasim Ljajić vode poreklo od albanskog plemena Klimenti koji je na Pešter došlo iz albanskih brda prema Prokletijama, takozvane Malesije.

• Po dolasku u ove krajeve mešali su se sa pravoslavcima i muslimanima, pa su se tako i srbizirali – navodi Selimović.

Ratovi, bune i ustanci, razne epidemije, agrarna prenaseljenost, krvna osveta, pa i svakovrsni pritisci bili su uzroci stradanja i migracija naroda Pešterske visoravni, a na njegov opstanak ulogu su imale i prirodno-geografske karakteristike prostora.

Istorijom kao naukom, Selimović se bavi već decenijama, a oblast njegovog posebnog interesovanja su poreklo porodica i islamizacija, kao i demografski i migracioni procesi na Sjeničko-pešterskoj visoravni i u celoj Staroj Raškoj.