Ivanjica zaboravila svog heroja (VIDEO)

Velika većina Ivanjičana uopšte ne zna ko je bio pukovnik Dušan Purić. Iako je rođen u varoši na Moravici i iako je naciju zadužio herojstvom u bitkama za Zebrnjak i Bregalnicu u Drugom Balkanskom i na Mačkovom kamenu tokom Prvog svetskog rata. Ko je krivac za ovu anonimnost junaka u svom rodnom gradu, teško je reći. Valjda su tome po malo kumovali svi. I škola i država, ali čini se najviše lokalna samouprava koja se nikada ovom čoveku dostojno nije odužila. Ni jedna ulica u Ivanjici ne nosi njegovo ime. Bilo je pokušaja da se ta nepravda ispravi, donošenjem nove odluke o promeni naziva ulica i trgova u Ivanjici tokom 2003. godine, međutim zbog nemogućnosti da se ona primeni u praksi istekom svih predviđenih rokova, odluku su  suspendovali.

Da je ostala na snazi, Dušan Purić bi imao svoju ulicu i to onu koja danas nosi ime Perse Rajević, u naselju preko puta Sajmišta, odnosno Jelića polja.

Razlog za ovaj tekst i podsećanje na komandanta „Gvozdenog puka“ i puka „Stevan Nemanja“ je 22. septembar i 103. godišnjica njegove herojske pogibije na Mačkovom kamenu, u jednoj od po Srbe najtežih bitaka Velikog rata.

Dušan Purić je rođen u Ivanjici 1873. godine u trgovačkoj porodici. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a zatim je pohađao Gimnaziju u Beogradu. Nakon završenog šestog razreda, upisao je Vojnu akademiju, koju je u 24. klasi završio 1894. godine sa vrlo dobrim uspehom i proizveden je u čin artiljerijskog potporučnika. Tri godine je proveo u trupi, a zatim je 1899. završio Višu vojnu akademiju. Postavljen je za komandanta poljske baterije u Ćupriji, a posle godinu dana izabran je za pripravnika generalštabne struke i unapređen u generalštabnog kapetana, zbog čega je otišao na usavršavanje u Francusku. Po povratku iz Francuske postavljen je za pomoćnika načelnika štaba Drinske divizije u Valjevu. Bio je komandant 17. kombinovanog i 6. pešadijskog puka.

Za vreme Prvog Balkanskog rata 1912. godine, nalazio se na generalštabnim poslovima Drinske divizije prvog poziva. Četvrti puk „Stevan Nemanja” je osvojio Zebrnjak, u Kumanovskoj bici. Tokom Drugog Balkanskog rata 1913. godine je po sopstvenoj molbi postavljen za komandanta 2. pešadijskog puka „Knjaz Miloš” poznatijeg kao „Gvozdeni puk”. U Bregalničkoj bici pokazao se kao veoma hrabar i sposoban vojnik i starešina.

Prvi svetski rat 1914. godine Dušana Purića je zatekao na šarganskim položajima i njegov Četvrti puk ”Stevan Nemanja” je štitio nadiranje neprijatelja od Višegrada prema Mokroj Gori i Kremni. Kada su glavne snage Austrougarske izvršile ofanzivu sa forsiranjem preko Drine prema Ljuboviji, Koviljači, Loznici i Valjevu i kada su se zaoštrile borbe prema Gučevu, Jagodnji i Mačkovom Kamenu, komandant Četvrtog puka Dušan Purić dobija naređenje iz Vrhovne komande da usiljenim maršem celim pukom krene od Šargana, pa preko Kremne, Užica, Crnokose, Kosjerića, Valjeva i Pecke stigne do Mačkovog kamena, napadne neprijatelja i spreči njegovo prodiranje u dubinu Srbije.

U srpskoj istoriografiji piše: „Četvrti puk Drinske divizije naređenje je besprekorno izvršio. Tu se sukobio sa 18. austrougarskom divizijom koja je na srpsku vojsku otvorila uragansku topovsku vatru“.

Posle napornog marša i popune puka u Valjevu, Dušan Purić u neposrednu blizinu Mačkovog kamena stiže u najtežim trenucima. U noći između 21. i 22. septembra vrši neposredne pripreme za juriš svog slavnog puka i tada izdaje istorijsku zapovest oficirima Četvrtog puka:

„Vojnici, mi smo ovde došli da ginemo za otadžbinu. Komandiri ispred svojih vodova i četa, komandanti ispred svojih bataljona, a ja ću ispred svih. Za mnom!. U juriš! Za slobodu i otadžbinu!”

Prema oceni istoričara i vojnih stručnjaka, boj na Mačkovom kamenu bila je najžešća i najkrvavija bitka koja je uopšte vođena u Prvom svetskom ratu. Bitka nad bitkama. U ovom boju Dunavska divizija je izgubila 8.018 ljudi. Na samom Mačkovom kamenu ostalo je zauvek preko 800 srpskih vojnika i oficira. Ovde je izginulo 118 oficira, 5 komandanata pukova, 17 komandanata bataljona Dunavske divizije, pa je ova bitka prozvana i „oficirskom bitkom“. Najveće gubitke je pretrpeo Četvrti puk „Stevan Nemanja“. Bitku je preživelo samo 1.000 vojnika i starešina.

Dušan Purić je poginuo među prvima u najžešćem sudaru prsa u prsa. Posle pogibije, njegovi vojnici nisu hteli da ga sahrane u bespuću, već su telo u kovčegu nosili iz borbe u borbu. Sahranili su ga tek po strogoj naredbi Vrhovne komande. Posthumno je unapređen u čin pukovnika, zbog uspešnog komandovanja i pokazanoj hrabrosti u odbrani otadžbine.

Prema našim nezvaničnim saznanjima, spomen ploča Dušanu Puriću nalazi se u ulici vojvode Stepe 68 u Beogradu, a njegova bista u centru Užica.