Završena prva faza konzervacije Gradine (VIDEO)
Prva faza restauracije i konzervacije srednjovekovnog utvrđenja Gradina na administrativnoj granici opština Ivanjica i Arilje, u atarima sela Radaljevo i Trešnjevica je završena. Radove na bedemima Donjeg grada i kule izvela je građevinsko-zanatska radnja „Guberevci“ iz Čačka, dok se arheološka istraživanja od strane Istorijskog instituta iz Beograda, nastavljaju.
Cilj projekta preventivne konzervacije Gradine je stvaranje osnove za uspešnu revitalizaciju lokaliteta. Izuzetan strateški položaj ukazuje na važnost utvrđenja, koje je svojom markantnom pozicijom potpuno kontrolisalo dolinu Moravice i put uz nju.
Jačanje saradnje državnih institucija, u ovom slučaju, Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva sa lokalnim samoupravama ima za cilj koordiniran rad na očuvanju spomeničkog nasleđa. Izvođenje radova na Gradini predstavlja primer uspešne saradnje na revitalizaciji kulturnog nasleđa. Cilj je stvaranje humanog i dostupnog prostora, odnosno turističkog proizvoda, poštujući njegove istorijske i kulturne vrednosti.
U prvoj fazi konzervacije Donjeg grada ozidano je 84 metra obodnih zidova različitih visina, u koje je ugrađeno oko 190 metara kubnih kamena i produžnog maltera. Radovi na konzervaciji Gornjeg grada, prema planu, počeće naredne godine.
Arheološko nalazište Gradina smešteno je na istočnom kraju dugog stenovitog grebena, okruženog tokom reke Moravice, koja na ovom mestu prolazi kroz usku, na pojedinim segmentima samo nekoliko desetina metara široku klisuru. Položaj jeveoma vešto izabran, jer utvrđenje u potpunosti zatvara prostor između ravnih i prostranih delova doline Moravice, prema Arilju na severu i Ivanjici na jugoistoku. Najstariji horizont na arheološkom nalazištu, datovan na osnovu pokretnog materijala, pripada praistorijskoj epohi. Tokom VI veka u ranovizantijskom periodu izgrađeni su bedemi i ostali fortifikacijski elementi, koji su u kasnijim vremenima, samo ojačani i nadograđeni. Život unutar utvrde nastavljen je i u periodu od IX do XII vaka, kada je u okviru novouspostavljene župske organizacije vizantijskog carstva utvrđenje na Gradini moglo postati sedište župe Moravica. Najmlađi horizont pripada poznosrednjevekovnoj epohi i posvedočenje brojnim pokretnim arheološkim nalazima i građevinskim intervencijama.
Pretpostavlja se da je utvrđenje stradalo oko 1373. godine, kada je Nikola Altomanović poražen od saveza kneza Lazara i bana Tvrtka, nakon što je prethodno suzbijen u obližnji Užički grad. Utvrđenje zasnovano u VI veku ima nepravilnu izduženu osnovu, prilagođenu osnovi grebena. Prema zapadu, utvrđenje je veštački formiranim usekom, odnosno suvim rovom odvojeno od ostatka grebena. Unutrašnjost grada je bila podeljena na Donji i Gornji grad – akropolj. Na samom vrhu grebena, bila je smeštena branič kula, kao poslednja linija odbrane i centralni objekat utvrđenja. Na manjem, nešto nižem platou Gornjeg grada, gotovo nad severnom liticom brda, podignuta je crkva posvećena Svetom Iliji, na temeljima starijeg objekta iz 1811. godine.
