STRAVIČNO: U ”Knjizi streljanih” 240 Ivanjičana

U „Otvorenoj knjizi“ Rregistra žrtava, Komisije za tajne grobnice ubijenih posle 12. septembra 1944. godine, od strane komunističkih vlasti Srbije, objavljena su imena 240 Ivanjičana koji su likvidirani streljanjem ili se vode kao nestali. Pored imena i prezimena žrtve, navedeni su i ostali relevantni a poznati podaci, kao na primer godina i mesto rođenja, ime roditelja, zanimanje, mesto i datum hapšenja i likvidacije, ali i podatak ko je takvu odluku doneo. U toj poslednjoj rubrici uvek stoji Ozna.

U okviru dokumenta koji se vodi za svako stradalo lice stoji i kvalifikacija odnosno pripadnost određenom pokretu, zbog čega je i ubijeno. Za područje Ivanjice najčešće je to pripadnost pokretu Draže Mihailovića, ali u dokumentima registra ima i kvalifikacija kao što su: dobrovoljac Ljotić ( Pokret „Zbor“), četnik, „veze s Nemcima“, „komesar sela“, SDS (Srpska državna straža), policija, „narodni neprijatelj“ i slično.

Registar žrtava, koji je dostupan na sajtu Ministarstva pravde Srbije, kroz dokumentaciju potvrđuje, da je od ukupno 240 stanovnika Ivanjice koji su stradali od komunističkih vlasti posle oslobođenja bez suđenja, njih 178 streljano, dok se 62 lica vode kao nestala.

Pretpostavke po kazivanjima svedoka, govore da je veća masovna grobnica formirana „kod varoškog groblja“, dok je nekoliko manjih rasuto po čitavoj teritoriji opštine.

U samom gradu ubijeno je ili nestalo 48, u Osonici i Lukama po 6, Lisi 22, Prilikama 24, Močiocima 2, Katićima 1, Bukovici 13, Radaljevu 7, Kušićima 6, Bratljevu 5, Erčegama 9, Budoželji 1, Opaljeniku 3, Maskovi 5, Kumanici 2, Vučaku 11, Deretinu 4, Koritniku 2, Srednjoj reci 1, Šumama 10, Smiljevcu 5, Šareniku 5, Gleđici 2 lica i tako dalje.

Navodimo jedan konkretan primer: Lazović ( Radenko ) Radomir, zemljoradnik iz Osonice, rođen 1906. godine, ondašnji srez dragačevski. Doveden iz logora u Šapcu u Čačak i tu streljan 24. marta 1945. U kvalifikaciji stoji „pripadnik Jugoslovenske vojske u otadžbini. U opisu se još navodi da se Radomir ne vodi na spisku odmetnika jer od 1928. godine ne živi u svom mestu rođenja, Osonici.

Na području Moravičkog okruga, prema objavljenoj dokumentaciji, likvidirano je ukupno 1.711 lica, od kojih se 344 vode kao nestali. Podaci za čitavu Srbiju govore o stradanju preko 35.000 ljudi koji su streljani bez sudskog procesa.

Državna komisija za pronalaženje i obeležavanje svih tajnih grobnica u kojima se nalaze ostaci streljanih posle 1944. godine, formirana je 2009. a činili su je predstavnici državnih institucija, naučnih ustanova i stručnjaci iz različitih oblasti. Komisija je formalno prestala da radi krajem prošle godine, a sva skenirana građa prikupljena iz više izvora i arhiva, ustupljena je Institutu za savremenu istoriju.

Najznačajnije otkriće Komisije za popisivanje žrtava komunističkog režima “Knjiga streljanih” sada može da se čita i lisrta na internetu.

• Spisak svih Ivanjičana iz ”Knjige streljanih” (Klikom na ime možete videti detalje o njima)© 2011 Комисија за тајне гробнице убијених после 12. септембра 1944.Министарство правде Републике Србије